توافق پوتین و اردوغان چه معنایی دارد؟ - مجله سایه

عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم در تحلیلی درباره گفتگوی تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نوشت: این گفتگوی تلفنی برای ما غافلگیرنماینده نبود؛ نه به این دلیل که ما اخیراً و بعد از سیطره ارتش سوریه بر شهرک خان شیخون با یاری روسیه و فروپاشی خطوط دفاعی گروه های مسلح، آن را پیش بینی کردیم، بلکه به این دلیل که طرف ترکیه ای با توجه به پیشروی ارتش سوریه با حمایت روسیه گزینه های سختی را پیش رو دارد.

مسئله جدید در این تماس تلفنی که نظر ما و شاید بسیاری از تحلیلگران را به خود جلب نموده دو نکته مهم است:

اول توافق بر سر نشست سه جانبه کشورهای ضامن روند آستانه که 16 سپتامبر در مسکو یا سوچی برگزار می گردد یعنی رهبران روسیه، ایران و ترکیه که هدف آن آنالیز حل و فصل بحران سوریه و کوشش برای تشکیل کمیته قانون اساسی با مشارکت شخصیت های نظام و مخالفان است.

دوم توافق رؤسای جمهور روسیه و ترکیه در خصوص افزایش کوشش های مشترک با هدف رهایی از تهدید تروریستی در ادلب.

دو نکته مذکور اهمیت زیادی دارند؛ به ویژه نکته دوم که بر رهایی از تروریسم تأکید دارد و منظور اینجا هیئت تحریر الشام (النصره سابق) و گروه های هم پیمان با آن و نزدیک به ترکیه مثل احرار الشام است که از سوی روسیه، آمریکا و سوریه در لیست تروریسم قرار دارند.

بند اصلی که در رأس فعالیت های نشست سه جانبه آینده است، چگونگی اجرای این توافق نامه و ایجاد مکانیزم های لازم برای اجرای آن چه از نظر سیاسی و چه نظامی است.

چندین گزینه بر روی میز مذاکرات وجود دارد:

اول اینکه جبهه النصره تشکیلات خود را منحل نموده و سلاحش را به کمیته سه جانبه مشترک تحویل دهد و به یک جنبش سیاسی تبدیل گردد که در مذاکرات سوچی با ضمانت روسیه، ترکیه و ایران شرکت کند.

دوم اینکه مقامات ترکیه خود را به طور کلی از این گروه ها جدا نمایند و به نیروهای روسیه و سوریه برای یورش به شهر و خاتمه سیطره جبهه النصره چراغ سبز نشان دهند.

سوم اینکه چند هفته به ریاست جمهوری ترکیه مهلت داده گردد مثل مهلتی که در نشست سوچی در سپتامبر 2018 با آن موافقت شد و طرف ترکیه ای به تعهدات خود در این راستا عمل نکرد.

سخت است که هر کدام از این گزینه ها را بر دیگری ترجیح دهیم. هنوز تنها چند ساعت از توافق دوجانبه روسیه و ترکیه گذشته است و این یک توافق جدید است ما گزینه اول را ترجیح می دهیم چراکه هزینه کمتری دارد اما تصمیم آخر را رهبران جبهه النصره بعد از مشورت با حامیانشان می گیرند.

گزینه دوم متوسل شدن به راه چاره نظامی از سوی سوریه و روسیه برای بازپس گیری شهر ادلب است که در این صورت این عملیات قربانیان زیادی خواهد داشت، به ویژه اینکه مرزهای ترکیه در مقابل ساکنان این شهر که تعدادشان به سه میلیون تن می رسد بسته شده است و بیش از 60 هزار فرد مسلح هستند که احتمالا به شدت در مقابل ارتش سوریه مقاومت می نمایند. شاید تصمیم دولت سوریه برای بازگشایی گذرگاه های امن برای غیرنظامیان یکی از راه چارهها برای ممانعت از این فاجعه باشد.

ما معتقد نیستیم که مقامات ترکیه این گزینه را بپذیرند، چراکه بازنده اصلی خواهند بود. اگر آنکارا با این گزینه موافقت کند از سوی هم پیمانانش به همدستی متهم می گردد و اگر مخالفت کند وارد درگیری نظامی با هم پیمان روسی خود می گردد که نتایجش معین نیست و موجب ورود صدها هزار غیرنظامی و فرد مسلح با تمامی تجهیزاتشان به خاک خود می گردد و این در حالی است که بیش از 3.5 میلیون آواره سوری در ترکیه هستند که هم از نظر سیاسی هم مالی و هم امنیتی بار سنگینی برای ترکیه به حساب می آیند و ترکیه نمی داند چگونه باید از آن ها خلاص گردد.

اوضاع کنونی در ادلب رو به خاتمه است. فرقی نمی کند ترکیه یا هم پیمانش ابومحمد الجولانی، رهبر تحریرالشام چه گزینه ای را انتخاب نمایند؛ الجولانی که تمامی حامیانش او را رها نموده اند و باید تنها با سرنوشتش روبرو گردد.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه صبرش تمام شده است. حملاتی که پایگاه حمیمیم را با پهپاد و موشک هدف قرار داد موجب تمام شدن صبر او شده است و معتقد نیستیم که او هرگونه پیشنهاداتی درباره به تأخیر انداختن این موضوع و تعلل کردن برای یک سال دیگر از سوی ترکیه در نشست آینده سوچی را بپذیرد؛ به ویژه اینکه ارتش سوریه همچنان به سرعت درحال پیشروی در این کشور است.

310 310