نگاه ابراهیم خَوّاص به توکل و دوری از تعلقات دنیوی

به گزارش مجله سایه، ابواسحاق ابراهیم بن احمد ، مشهور به خَوّاص، از بزرگان مشایخ صوفیه در قرن سوم هجری قمری است.

نگاه ابراهیم خَوّاص به توکل و دوری از تعلقات دنیوی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری خبرنگاران- بارها شنیده ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل کوشش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن ها پیش خشت به خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه چینی از این خرمن دانش و فرهنگ،از جلد اول کتاب تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران تألیف دکتر علی اکبر ولایتی که به سال 1392 در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده ایم.

ابواسحاق ابراهیم بن احمد بن اسماعیل، مشهور به خَوّاص، از بزرگان مشایخ صوفیه و از اقران جُنید بغدادی و ابوالحسن نوری در قرن سوم هجری قمری است.

اصل او از سامرا بود و در ری اقامت داشت. برخی نیز گفته اند که پدرش از آمل به بغداد رفته بود.

شهرت ابراهیم به خَوّاص از این رو بوده که با بافتن برگ خرما (خَخوص)، زنبیل می ساخته و با فروش آن امرار معاش می نموده است. غالباً در سفر بود ولی انتها در ری اقامت گزید و در مسجد جامع همان شهر وفات یافت و در زیر حصار طَبَرَک به خاک سپرده شد. بیشتر تاریخ نویسان وفات او را 291ق نوشته اند.

نسب او را در طریقت به سِرّیِ سَقَطی رسانده اند. او در شروع به اکتساب علوم ظاهری اشتغال داشت تا آنکه به سالکی مجذوب برخورد که به او گفت: تا چند تن و جان خویش در پی تحصیل علوم ظاهری رنجه می داری؟ یک چند به اکتساب معارف بکوش و طریق سیر و سلوک بپوی تا به برخی از مقامات رسی که از حیطه تصور و تقریر بیرون است و همین سبب تحول درونی او شد و از آن پس به خوّاص شهرت یافت. ابوجعفر خُلدی و سیروانی میهن از شاگردان او بوده اند.

ابراهیم در مقام توکل سیر و سلوک داشت. او رزق را قسمت ازلی می دانسته است که رنجی بر آن نباید کشید و عمل را فقط در حیطه شریعت و احکام خداوندی جایز و لازم می دانست و خارج شدن از تجرید و همراهی اسباب و تعلقات را نشان دوگانگی و مجوسیّت می دانسته است. ابراهیم در توکّل چنان مقام والایی داشت که او را رئیس المتوکلین نیز نامیده اند. حکایاتی که از زندگی او نقل شده حاکی از پافشاری او در طریق توکل و تجرید است.

ابراهیم در معاملات و حقایق تصنیف هایی داشته و خواجه عبدالله انصاری کتاب اعتقاد او را دیده است؛ ولی امروزه از تصنیفات او چیزی در دسترس نیست و فقط معدودی اشعار عربی او با مفاهیم عارفانه به وسیله آثار نخستین مؤلفین صوفیه به ما رسیده است. در میان سخنان او تأکید بر لزوم رعایت شریعت فراوان است. در نظر او هر معرفتی که همراه با شریعت نباشد کفر است.

4104/

منبع: خبرگزاری دانشگاه آزاد آنا
انتشار: 9 شهریور 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: 3ye.ir شناسه مطلب: 4523

به "نگاه ابراهیم خَوّاص به توکل و دوری از تعلقات دنیوی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "نگاه ابراهیم خَوّاص به توکل و دوری از تعلقات دنیوی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید