بازدید از شهر قدیمی واراناسی به همراه ویدئو - مجله سایه

معرفی شهر واراناسی

شهر بنارس یا واراناسی در کشور هند، در جنوب شرقی استان اوتار پرادش و بر کرانه چپ رود گنگ واقع شده است. به باور بعضی این شهر قدیمی ترین شهری است که بشر در آن زندگی نموده. این شهر بعلاوه به عنوان یکی از مراکز دینی مهم برای هندی های که دارای مذهب هندو، بودیسم و جین هستند به حساب می رود. گرچه از نظر فرهنگی و تجاری هم بنارس یکی از مهم ترین شهرهای هند محسوب می شود. شهر واراناسی شگفتی های فراوانی را در خود جای داده و به دلیل پیشینه تاریخی طولانی و فرهنگ و رسوم و آیین های غنی هر ساله گردشگران زیادی از آن تماشا می نمایند.

با خبرنگاران همراه باشید تا با هم قدری بیشتر درباره این شهر تاریخی بدانیم.

دلیل نام گذاری

شهر بنارس با نام شهر واراناسی یا کاشی و محمدآباد هم شناخته می شود. شاید بخواهید بدانید دلیل این نام گذاری ها چیست. گفتنی است کلمه بنارس، صورت دیگر واژه وارانسی است. به باور بعضی این نام برگرفته و ترکیبی از نام دو رودخانه ورونه و آسی است. گرچه این تئوری پایه و اساس علمی ندارد و تنها یک فرضیه است. از دیگر نام های معروف شهر بنارس، کاشی بوده که ظاهراً از نام یکی از قبایل آریایی نژاد آن ناحیه گرفته شده و به اعتقاد عموم به مفهوم براق و درخشان اشاره دارد. بعلاوه در زمان اورنگ زیب به این شهر رسماً محمدآباد گفته می شد اما با انقراض بابریان این نام هم به فراموشی سپرده شد.

تاریخچه شهر بنارس

گفتنی است تاریخ دقیق پیدایش شهر بنارس معین نیست، اما بعضی از تاریخ شناسان بر این باورند که این شهر حدود 4000 سال قبل از میلاد مسیح به دست قوم آریایی تأسیس شده. شهر واراناسی که همان طور که گفتیم ابتدا با نام کاشی شناخته می شد، به عنوان یکی از هفت شهر مقدس هندوها شناخته می شد.

شهر واراناسی در طی سال ها تحولات سیاسی و مذهبی زیادی را به خود دیده. اما این شهر در دوران امپراتوری گوپت، یکی از قدرتمندترین امپراتوری های هند، به اوج شکوفایی خود رسید. در این دوران بود که شهر بنارس به عنوان مرکز فرهنگی و مذهبی مهمی در هند شناخته شد. بعلاوه در دوران حکومت مسلمانان در هند، بنارس هم تحت تأثیر سیاست های دینی این حکومت نهاده شد و بعضی از مساجد مهم این شهر در این دوران بنا شدند. در ادامه با جزئیات بیشتری به سیر تحول تاریخی واراناسی می پردازیم.

واراناسی در طول تاریخ

شهر بنارس در سال 590 قمری، به تصرف معزالدین محمد سام عایدی. در این دوره بت ها و تمثال های زیادی در این منطقه شکسته و ویران شدند. اما حدود 346 سال پس از آن یعنی در 936 قمری، بنیان گذار امپراتوری گورکانی هند یعنی ظهیرالدین محمد بابر، شهر واراناسی را به قلمرو خود افزود. بعلاوه بعد از او و در دوره اکبر شاه (سومین پادشاه سلسله گورکانی)، راجه جی سینگه رصدخانه ها و معابدی را در این شهر بنا کرد.

گفتنی است ششمین امپراتور گورکانی هند یعنی اورنگ زیب عالمگیر یا عالمگیر اعظم که از سال 1658 تا 1770 میلادی فرمانروای هند بود، مسجدی را به جای یکی از معابد قدیم هندی بنا کرد.

در سال 1775 میلادی هم شهر بنارس به بریتانیا (بزرگ ترین استعمارگر دنیا در آن دوره) واگذار شد اما سرانجام در سال 1950 میلادی دوباره به اتحادیه هند پیوست.

شهر واراناسی مرکز هنری فرهنگی

جالب است بدانید شهر واراناسی به خاطر برخوردار بودن از موقعیت جغرافیایی خوب و قرارگیری بر سر راه ارتباطی مراکز مهم ادبی و علمی همانند لکهنو، جونپور، آگره و بزرگ آباد به زودی به یکی از مراکز تجمع دانشمندان و شعرا تبدیل شد.

بعلاوه در دوره سومین پادشاه گورکانی یعنی زمان اکبرشاه، چهارمین پادشاه این سلسله یعنی دنیاگیرشاه و پنجمین امپراتور آن یعنی شاه دنیا، شاعران و ادبای پارسی زبان زیادی در بنارس زندگی می کردند. حتی امروزه هم شهر بنارس از جمله مراکز آموزش زبان فارسی است و زبان و ادب فارسی در دانشگاه هندوی بنارس تا مقطع دکتری تدریس می شود. بعلاوه در مدرسه دینی الجامعه السلفیه هم طلاب به زبان فارسی آموزش می بینند.

منظومه ملک خورشید و معشوق بنارس

شاید شگفت زده شوید اگر بدانید که منظومه ای ایرانی و هندی به نام ملک خورشید و معشوق بنارس وجود دارد. این داستان در حقیقت سرگذشت عشق پاک جوانی ایرانی و اهل اصفهان با دختری اهل بنارس به نام ملک خورشید، دختر شاه بنارس است. در سرانجام این داستان آمده که عاشق و معشوق در دریا غرق شده و می میرند. سراینده این منظومه ملامحمد خطای شوشتری با تخلص خطا بوده است.

اهمیت شهر بنارس

همان طور که گفتیم شهر بنارس به عنوان مرکز دینی و فرهنگی ادبی و حتی تجاری مالی در طول تاریخ از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده. دلایل زیادی برای این اهمیت وجود دارد که در ادامه به بعضی از آنها می پردازیم.

واراناسی زادگاه شیوا

یکی از دلایل اهمیت شهر واراناسی افسانه یا باوری است که می گوید این شهر زادگاه شیوا یکی از خدایان مهم و اصلی هندوها است. علاوه بر این کل استان اوتار پرادش که شهر بنارس در آن واقع شده برای هندی ها مقدس است. آنها باور دارند هر کس در این شهر بمیرد روحش از چرخه تناسخ رها می شود و به بهشت خواهد رفت. به همین دلیل به این شهر، شهر الهه مرگ هم گفته می شود و بسیاری از افراد کهن سال سال های سرانجامی عمر خود تا زمان مرگ را در بنارس می گذرانند.

رود مقدس گنگ

از دیگر عوامل اهمیت ویژه شهر واراناسی میان هندی ها وجود رودخانه گنگ در جوار شهر است. رود گنگ در باور هندو ها رودخانه ای بسیار مقدس است. آنها بر این باورند که چنانچه خاکستر مرده را در ساحل غربی دریای گنگ پراکنده نمایند، روح این پیکر نیروانه یا موکشه را دریافت خواهد نمود. گفتنی است نیروانه یا نیروانا در ادیان هندو و تفکر بودیسم به معنای رهایی از چرخه زایش های دوباره سمساره یا همان تناسخ است.

شاید تعجب کنید اگر بدانید که در ساحل غربی رودخانه گنگ روزانه بین 30000 الی 40000 جسد سوزانده می شود و خاکسترشان را در آب مقدس گنگ پخش می نمایند. بعلاوه تعداد زیادی جسد هم تحت عنوان اجساد طرد شده در رودخانه گنگ رها می شوند تا خوراک حیوان ها شوند!

بنارس، مرکز یوگا، موسیقی و ابریشم

یکی از دلیل هایی که گردشگران را بر آن می دارد که از این منطقه تماشا نمایند معروف بودن شهر واراناسی به موسیقی و پایکوبی محلی و یوگاست. در حقیقت در این منطقه می توانید شاهد هنر سنتی هند که در پایکوبی و موسیقی و یوگا تجلی یافته باشید و از آن لذت ببرید. این شهر بعلاوه از قدیم الایام دارای پارچه های ابریشمی نفیس و زیبایی بوده که به ابریشم بنارسی معروف است. می توانید از نزدیک این پارچه های ابریشمی را دیده و بر طبق سلیقه خود بخرید. علاوه بر ابریشم سازهای شگفت انگیز هندی هم در بازارهای بنارس به فروش می رسند و گشت وگذار در این بازارها برای هر گردشگری تجربه ای لذت بخش خواهد بود.

عبادت و تحصیل علم

یکی دیگر از دلایل اهمیت شهر بنارس وجود معابد و مساجد و بعلاوه دانشگاه ها و مراکز آموزشی در این منطقه است. هندی ها مناسک و آیین های مختلف خود را در معابد این شهر به صورت جدی برگزار می نمایند. بعلاوه دانشگاه های واراناسی از دانشگاه های مهم هند به شمار می روند و این منطقه را به مرکز مهم آموزشی تبدیل نموده اند. دانشگاه های هندو و علیگره از دانشگاه های مهم بنارس هستند که تعداد بسیار زیادی دانشجو را در خود جای داده اند. از دیگر دانشگاه های این منطقه که افرادی با ملیت های گوناگون در آن تحصیل می نمایند هم می توان به دانشگاه جامعه ملی اسلامیه و دهلی اشاره نمود.

در ادامه به بعضی از مناسک و آیین هایی که در بنارس برگزار می شوند اشاره می کنیم.

مرنام آرتی

مرنام آرتی یکی از مهم ترین مرنام های مذهبی هندوهاست که در شهر واراناسی برگزار می شود. در این مرنام هندوها آتش می افروزند و به ستایش رود گنگ و الهه های خود می پردازند. چنانچه این مرنام به هنگام طلوع آفتاب انجام شود، در قاط یا گات آسی برگزار می شود و چنانچه در زمان غروب آفتاب انجام شود در قاط یا گات دساشوامد اجرا می شود.

گات یا قاط چیست؟

شاید برایتان سؤال شود که قاط یا گات چیست؟ گات به پلکان هایی که در کناره رود گنگ وجود دارد، گفته می شود. از این پلکان ها برای اجرای مرنام های مذهبی استفاده می شود. گفتنی است علاوه بر بنارس در شهرهای مقدس دیگر ازجمله هاریدوار و ریشیکش هم قاط وجود دارد. در چنین محل هایی، افراد با پایین رفتن از پلکان ها بدن خود را به داخل آب وارد می نمایند و با این کار ایمانشان را برای انجام مرنام های مذهبی محکم تر می نمایند. در شهر بنارس بیشتر از 100 قاط یا گات وجود دارد که قاط داساشوامد و آسی بزرگ ترین آن ها به حساب می روند.

مرنام رفتینگ

مرنام رفتنیگ هم یکی از آیین های هندی است که در شهر واراناسی برگزار می شود. هندی ها بر این باورند که اگر کسی در آب رودخانه گنگ غسل کند، تمام گناهانش بخشیده خواهد شد. در طی این مرنام میلیون ها فرد هندی به رود گنگ رفته و غسل می نمایند و امیدوارند که از این طریق گناهانشان آمرزیده شود. به همین دلیل است که از رودخانه گنگ با نام دروازه ای رو به بهشت هم یاد می نمایند.

گفتنی است طول رودخانه گنگ از 2500 کیلومتر هم بیشتر است و از هیمالیا در شمال هند و کشور بنگلادش تا خلیج بنگال امتداد پیدا نموده. اما واقعیت این است که گنگ با تمام ارزش معنوی ای که برای هندوها دارد، یکی از آلوده ترین رودهای دنیا است!

آشنایی با معماری شهر بنارس

اما شاید دوست داشته باشید قدری بیشتر درباره معماری شهر واراناسی بدانید. گفتنی است معماری این شهر تاریخی به دلیل شاهد بودن دوره های تاریخی و سلسله های مختلف ترکیبی از سبک های معماری هندو، بودایی و اسلامی دارد. همان طور که گفتیم شهر بنارس دارای معابد و مساجد و دانشگاه ها و بازار و گات هاست. این شهر بعلاوه دارای گورستان های معروفی هم هست که می توان از آنها تماشا کرد.

جاذبه های گردشگری واراناسی

از جمله جاذبه های گردشگری مهم شهر بنارس می توان به معبد کاران ویشواناث اشاره نمود که از معابد مهم واراناسی به شمار میرود. معبد رامناراینا مربوط به خدای رام و مسجد گوهر مراد هم از دیگر تماشای های این منطقه هستند. جالب است بدانید به دلیل وجود تعداد زیادی معبد و صومعه در این منطقه به شهر بنارس لقب شهر صومعه ها را داده اند! بعلاوه گورستان مادانپور هم در این شهر تاریخی قرار گرفته است که یکی از بزرگ ترین گورستان های دنیا به شمار می رود. بعلاوه سرنات های زیادی هم در این منطقه وجود دارند. سرنات به مکان های عبادی بودایی ها گفته می شود که شبیه به کلیسای مسیحیان است. از دیگر جاذبه های گردشگری این شهر می توان به آسانه گنگا که یکی از مقدس ترین معابد بنارس است، اشاره نمود.

بازدید از شهر بنارس

شاید شما هم پس از خواندن درباره شگفتی های شهر بنارس ترغیب شده باشید از این منطقه تماشا کنید. از آن جایی که این ناحیه یکی از گرم ترین شهرهای هندوستان است پیشنهاد می کنیم فصل های خنک تر همانند پاییز و زمستان را برای سفرتان انتخاب کنید. برای رفتن به این شهر می توانید از هواپیما، قطار و اتوبوس بهره ببرید. نزدیک ترین فرودگاه به بنارس، فرودگاه بین المللی واراناسی است که در فاصله 25 کیلومتری از مرکز شهر نهاده شده و پروازهای مستقیم از شهرهای بزرگ هند مانند دهلی، بمبئی و کلکته به بنارس در آن صورت می پذیرند.

بنارس بعلاوه یکی از مهم ترین ایستگاه های راه آهن در هند به حساب می رود و قطارهای متعددی از شهرهای مختلف هند به مقصد بنارس در رفت و آمدند. این شهر بعلاوه شبکه گسترده ای از اتوبوس ها دارد و اتوبوس های مختلفی از شهرهای گوناگون هند به این شهر می آیند.

جمع بندی

شهر بنارس یا همان شهر واراناسی در هند یکی از قدیمی ترین شهرهای دنیاست و به شهر الهه مرگ و شهر زادگاه شیوا و شهر صومعه ها معروف است. این شهر که در جوار رود مقدس گنگ واقع شده از نظر دینی برای هندی ها حائز اهمیت است و مرنام های مذهبی بسیاری در آن انجام می شود. گفته می شود اگر کسی در این شهر بمیرد روحش به بهشت خواهد رفت! اگر شما هم به بازدید از چنین شهرهای اسرارآمیزی علاقه مندید بازدید از واراناسی را از دست ندهید!