دلایل چین برای حضور احتمالی نظامی در خلیج فارس - مجله سایه

با تور چین سفری فراموش نشدنی را تجربه کنید.

سفیر چین در امارات به رویترز گفته بود: ما در حال آنالیز پیشنهاد آمریکا برای پیوستن به ائتلاف نظامی در خلیج فارس هستیم، اما اگر خلیج فارس به شدت ناامن گردد، ما آماده ایم کشتی های تجاری خود را خودمان اسکورت کنیم.

در هر صورت اگر چین به حضور نظامی در خلیج فارس حتی به بهانه اسکورت کشتی های این کشور انجام گردد تحولی قابل توجه در استراتژی نظامی پکن خواهد بود.

گسترش حضور دریایی

یکی از مواردی که در این رابطه مطرح می گردد آن است که چین از مدت ها قبل بدنبال گسترش حضور خود در مناطق آبی مختلف دنیا بوده و بعد از حضور در خیلج عدن اکنون پکن در اندیشه حضور در خلیج فارس است و اکنون پیشنهاد آمریکا برای تشکیل ائتلاف دریایی در این منطقه چین را وسوسه نموده است.

البته در مورد حضور چین در خلیج عدن همیشه این اتهام به پکن وارد بوده که چینی ها صرفا برای تامین منافع خود در این منطقه حضور داشته اند و در مورد تامین امنیت برای عبور کشتی ها و محموله های متعلق به سایر کشورها از این گذرگاه آبی اقدام چندانی انجام نداده اند.

همراهی با آمریکا یا محدودسازی رقیب

موضوع حضور چین در خلیج فارس در حالی مطرح می گردد که از دیرباز آمریکا و انگلیس در این منطقه حضور داشته اند. یک از دلایل اقدام آمریکا در دعوت از سایر کشورها برای حضور در ائتلاف دریایی خلیج فارس، کاهش هزینه های اقتصادی و سیاسی در صورت وقوع بحران در این منطقه است.

تمایل چین برای حضور در ائتلاف آمریکایی در حالی که تنش های میان پکن و واشنگتن به اوج خود رسیده عجیب به نظر می رسد.

در این میان بعضی تحلیلگران معتقدند که تصمیم چین برای حضور نظامی در خلیج فارس صرفا در راستای رقابت با آمریکا و محدود کردن آن است و پکن از این راه میخواهد اقدامات واشنگتن در دریای چین را تلافی کند.

همراهی با آمریکا یا حمایت از روسیه

در شرایطی که آمریکا و انگلیس بدنبال تشکیل چنین ائتلافی در خلیج فارس هستند روسیه نیز پیشنهادی را در این رابطه ارائه نموده است. مسکو در این راه برای رقابت با آمریکا پیشنهاد امنیت جمعی را ارائه نموده است.

میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه در بیست و سوم ژوئیه مفهوم امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس را ارائه کرد و بر اساس این سند، ایجاد یک مکانیسم همکاری فراگیر در منطقه بر اساس برنامه ای بلندمدت و عملیاتی را راه چاره اطمینان برای ایجاد امنیت در خلیج فارس دانست.

در همین رابطه هوآ چون اینگ سخنگوی رسمی وزرات امور خارجه چین اظهار داشت: مقامات پکن از دکترین امنیتی منطقه خلیج فارس که روسیه پیشنهاد نموده، حمایت می نمایند. دولت چین از پیشنهاد طرف روسی درباره تامین امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس حمایت می نماید. ما حاضر هستیم تا کوشش های مشترکی به منظور تقویت تماس ها و همکاری در این زمینه را انجام دهیم.

این دیپلمات چینی اضافه کرد: برای تامین امنیت در خلیج فارس کشورهای این منطقه باید بر اساس اصول احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی سایر کشورها، روابط حسن همجواری بین خود را تقویت نمایند و جامعه بین المللی نیز باید در این زمینه نقش سازنده ای ایفا نماید.

دکتر حمیدرضا عزیزی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس مسائل روسیه در گفتگویی عنوان نموده که روسیه دو هدف عمده از ارائه طرح امنیت دسته جمعی در خلیج فارس را دنبال می نماید:

نخستین هدف روسیه سلبی و بازدارنده است. در واقع، روسیه با ارائه طرح آلترناتیوی در برابر طرح آمریکا و انگلیس در منطقه، در پی جلوگیری از افزایش حضور قدرت های بزرگ رقیب در خلیج فارس است. این هدف از این جهت بااهمیت است که به واسطه همسایگی ایران با حوزه آسیای مرکزی و قفقاز، تنش ها در خلیج فارس می تواند اثرات امنیتی قابل توجهی بر محیط پیرامونی روسیه در همسایگی ایران داشته باشد.

هدف دوم جنبه ایجابی دارد؛ بنابراین، روسیه به دنبال آن است که نقش و نفوذ خودش در خلیج فارس را تحکیم کند. همین هدف روسیه منجر به آن شده که به دنبال افزایش همکاری نظامی خود با ایران در خلیج فارس باشد.

دکتر محسن شریعتی نیا عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس مسائل چین، در پاسخ به این که احتمال پیوستن چین به ائتلاف مورد نظر آمریکا چقدر است عنوان نمود: احتمال پیوستن چین به چنین ائتلافی ضعیف است. مسائل راهبردی چین و آمریکا فزاینده است و در چنین شرایطی پیوستن چین به این ائتلاف می تواند یک تغییر راهبردی در سیاست خاورمیانه ای این کشور تلقی گردد. بعید می دانم چنین تغییری رخ دهد. اساسا چینی ها هنوز به ائتلاف ها روی خوش نشان نمی دهند و نحوه کنش آنها در روابط بین الملل با آمریکا بسیار متفاوت است.

شریعتی نیا در پاسخ به این که چین به چه دلیل ممکن است به این ائتلاف بپیوندد و به چه علت به ائتلاف نخواهد پیوست؟ نیز عنوان داشت: البته چین هیچگاه همکاری با آمریکا در خاورمیانه را رد ننموده است. همیشه درجات حداقلی از همکاری با ایالات متحده در قالب نقش مدیریتی قدرت های بزرگ وجود داشته است. اما اولویت چین همیشه همکاری از جهت شورای امنیت سازمان ملل بوده است تا از جهتهای یکجانبه گرا و خارج از شورا.

به گزارش خبرنگاران، رقابت سنتی چین با آمریکا و همراهی پکن با روسیه در معادلات بین الملل موجب شده تا اکنون پکن به نوعی حکم اهرم موازنه را در مورد برنامه های واشنگتن و مسکو برای خلیج فارس را داشته باشد. رسیدن به چنین جایگاهی در شرایطی که چین کوشش می نماید خود را در قامت یک ابر قدرت جدید نشان بدهد می تواند پکن را در رسیدن به اهداف خود کمک رساند.

البته نباید فراموش کنیم که بیش از 30 درصد نفت مورد احتیاج چین از منطقه خلیج فارس تامین می گردد و یکی از دلایل اصلی پکن برای حضور نظامی در این منطقه می تواند حفظ این موضوع باشد و در کنار آن بدنبال تحقق سایر اهداف خود باشد.