نمایش اشیای فرهنگی تاریخی استردادی از ایتالیا در موزه ملی - مجله سایه

برای دیدن شاهکارهای تاریخ اروپا با تور ایتالیا همراه شوید.

هدف از این پیمان پر کردن خلأ هایی بود که در کنوانسیون 1970 یونسکو در مورد ممنوعیت و جلوگیری از خروج، واردات و انتقال مالکیت اشیا فرهنگی وجود داشت. براساس کنوانسیون یونیدروا در صورتی که در دادگاه اثبات گردد که آثار به صورت غیرقانونی از کشور مبداء خارج شده و مالک از قاچاق بودن آن ها آگاه نبوده و آثار را با هدف سودجویی یا انگیزه های منفی خریداری ننموده، هزینه هایی که دارنده آثار به صورت جانبی پرداخت نموده از سوی کشور مبدا بازپرداخت می گردد و در ادامه آثار مورد نظر به کشور مبدا برگردانده می گردد.

در خرداد ماه 1387 مجموعه بزرگی از آثار تاریخی مشکوک قاچاق توسط پلیس در یک فروشگاه عتیقه فروشی در شهر مونتزا توقیف شدند. در تحقیقات پلیس معین شد آثار مذکور توسط فردی ایتالیایی پاکستانی الاصل در بانکوک (تایلند) خریداری و به کشور ایتالیا منتقل شده است. با توجه به اینکه این آثار مکشوفه باستان شناسی با مبدأ خارجی فاقد مدارک و اسناد نشان دهنده صادرات قانونی آنها از کشورهای مبدأ بودند، لذا موضوع از طرف پلیس و دادگاه ایتالیا پیگیری شد. اصالت بسیاری از اشیا مذکور طی آنالیز توسط کارشناسان موزه هنر شرق شناسی رم تایید شد. در این آنالیز ها معین شد آثار مورد نظر متعلق به کشورهای ایران ، افغانستان ، عراق و چین هستند و در نهایت براساس این کنوانسیون با تفکیک آن ها، قرار شد آثار هر منطقه به کشورهای مبدا برگردانده شوند.

کارشناسان اداره کل موزه ها و اموال منقول فرهنگی- تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پس از آگاهی از این موضوع به وسیله وزارت امور خارجه، نظر کارشناسی خود را به طرف ایتالیایی اعلام و در نهایت دادگاه کشور ایتالیا رأی صادره در مورد تعلق بخشی از آثار توقیفی به نفع کشورمان را تأیید کرد.

این مجموعه در آبان ماه 1395 در سفارت جمهوری اسلامی ایران در شهر رم تحویل نماینده موزه ملی ایران شد و به وسیله مرز هوایی در تاریخ 16 آبان ماه وارد کشور و نهایتا موزه ملی ایران شد. تعدادی از آثار از سوی بخش حفاظت و مرمت موزه ملی ایران مرمت و استحکام بخشی شد. مقرر است از تاریخ 14 دی ماه تا 23 بهمن ماه در موزه ملی ایران به نمایش درآید. تعدادی از آثار استردادی مربوط به هزاره سوم و هزاره اول پیش از میلاد است و شمار بیشتر آنها متعلق به دوره میانه اسلامی (ایلخانی و تیموری) است. این مجموعه شامل 30 قلم شی شامل ظروف سفالی بی لعاب و لعابدار، مهر استامپی، پیکرک، النگو و انگشتری است. تعداد کمی از اشیا این مجموعه (6 عدد) معاصر هستند.

با توجه به اینکه این استرداد و انتقال بی سابقه، برای اولین بار پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون 1995 یونیدروا درخصوص استرداد اموال فرهنگی و تاریخی در حوزه حقوق داخلی دول عضو اجرا شده، دارای اهمیت و اعتبار ویژه حقوقی است که رویه قضایی جدیدی را در زمینه استرداد اموال فرهنگی مسروقه یا غیر قانونی درسطح بین المللی به دنبال داشته است و عملا موضوع استرداد اموال فرهنگی برای نخستین بار از حوزه صرف حقوق بین الملل به حوزه حقوق خصوصی کشورها وارد گردد.