دنیا بعد از همه گیری 1918 چه شکلی شد؟ - مجله سایه

دانش آموزان دختر در ژاپن در سال 1920 در حالی که ماسک بر صورت دارند

شاید تا چند ماه پیش چیزی درباره آنفلوآنزای اسپانیایی نشنیده بودید، اما احتمالا به یمن بحران ویروس کرونا متوجه شده اید که یک ویروس کشنده دنیا را در اوایل قرن بیستم تسخیر کرده بود. این بیماری که بعضا به نام مادر همه گیری ها نیز شناخته می شود، بین سال های 1918 و 1920 باعث مرگ 20 تا 50 میلیون نفر شد.

دانشمندان و مورخان عقیده دارند که یک سوم جمعیت دنیا که در آن زمان 1.8 میلیارد نفر بود، به این بیماری مبتلا شده بودند، و تلفاتش از جنگ دنیای اول که تازه تمام شده بود بیشتر بود.

حالا که دنیا درگیر بحران کووید-19 است، بگذارید نگاهی بکنیم به آخرین باری که چرخ دنیا به خاطر یک همه گیری از حرکت افتاد - دنیا بعد از ختم آن غائله چه شکلی به خود گرفت؟

دکتر ها و پرستاران آمریکایی در زمان همه گیری آنفلوانزا در سال 1918. در مقایسه با کرونا دانش و علم و امکانت متخصصان با امروز متفاوت بود

شکی نیست که در 100 سال گذشته خیلی چیز ها عوض شده است. علم پزشکی توان کمتری برای برخورد با بیماری داشت. پزشکان می دانستند که آنفلوآنزای اسپانیایی ناشی از میکروب است و بیماری می تواند از شخصی به شخصی دیگر سرایت کند، اما گمانشان بر این بود که عامل بیماری یک باکتری است، نه یک ویروس.

روش های درمانی نیز محدود بود - دنیا هنوز هفت سال تا کشف نخستین آنتی بیوتیک فاصله داشت. نخستین واکسن آنفلوآنزا در دهه 1940 در دسترس عموم قرار گرفت؛ و نکته خیلی مهم دیگر اینکه نظام های درمانی همگانی ایجاد نشده بودند؛ و حتی در کشور های ثروتمند نیز بهداشت عمومی مبحثی تجملی محسوب می شد.

لارا اسپینی، مولف علمی و نویسنده کتابی درباره تاثیرات آنفلوآنزای اسپانیایی بر دنیا، می گوید در کشور های صنعتی بیشتر پزشکان یا برای خود کار می کردند یا از طریق نهاد های مذهبی و خیره تامین اقتصادی می شدند، و خیلی از مردم اصلا به پزشک دسترسی نداشتند. همه گیری و شیوه آنفلوانزا در اوایل قرن بیست از لحاظ تعدا افراد جوانی که قربانی آن شدند، منحصر به فرد بود.

تصویری از بیمارستانی برای مقابله با آنفلوآنزای اسپانیایی

چیزی که شرایط را بدتر کرد تفاوت آنفلوآنزای اسپانیایی با همه گیری های آنفلوآنزای قبلی بود، مانند همه گیری 1889-90 که به مرگ یک میلیون نفر در سراسر دنیا منجر شد.

بیشتر جان باختگان 20 تا 40 ساله بودند و تلفات بین مرد ها به صورت بی تناسبی زیاد بود - احتمالا به این خاطر که همه گیری ظاهرا در اردوگاه های شلوغ جبهه غرب آغاز شده بود و با انتها جنگ و بازگشت سربازان به خانه شیوع پیدا کرد.

بیماری در عین حال به کشور های فقیرتر آسیب بیشتری زد. نتایج تحقیقات اخیر فرانک بارو، پژوهشگر دانشگاه هاروارد، نشان می دهد که 0.5 درصد جمعیت آمریکا - حدود 550 هزار نفر - جان خود را به خاطر آنفلوآنزای اسپانیایی از دست دادند، در حالی که این بیماری در هند به مرگ 5.2 درصد جمعیت - حدود 17 میلیون نفر - منجر شد.

کاترین آرنولد، نویسنده، می گوید تلفات جنگ دنیای اول و آنفلوآنزای اسپانیایی به فاجعه اقتصادی منجر شد. پدربزرگ و مادربزرگ خودش از جان باختگان این بیماری در بریتانیا بودند.

به گفته او در خیلی از کشور ها دیگر مرد جوانی باقی نمانده بود که کسب وکار خانوادگی را ادامه دهد، مزرعه را بگرداند، حرفه و پیشه جدیدی بیاموزد، ازدواج کند و بچه دار شود تا جای خالی میلیون ها کشته را پر کند. نبود مرد واجد شرایط به مسئله ای منتهی شد که با نام زنان اضافه شناخته می شود؛ میلیون ها زنی که همسر مناسب برایشان وجود نداشت.

زنان کارمند

آنفلوآنزای اسپانیایی باعث ورود بیشتر زنان به عرصه های کاری شد

با اینکه آنفلوآنزای اسپانیایی به تغییرات بزرگ اجتماعی منجر نشد - برای مثال مقایسه کنید با سقوط فئودالیسم در پی همه گیری طاعون در قرن چهاردهم -، اما توازن جنسیتی را در خیلی از کشور ها به هم زد.

کریستین بلکبرن، محقق دانشگاه کشاورزی و ساخت تگزاس، به این نتیجه رسیده است که کمبود کارگر در آمریکا راه زنان را برای پیوستن به نیروی کار هموار کرد. او می گوید کمبود کارگر به خاطر همه گیری و جنگ دنیای اول پای زنان را به بازار کار کشید. زنان حدود 21 درصد شاغلان کل کشور را در سال 1920 تشکیل می دادند.

همان سال کنگره متمم نوزدهم قانون اساسی را به تصویب رساند و زنان از حق رای برخوردار شدند. بلکبرن می گوید مدارکی هست که نشان می دهد همه گیری 1918 در خیلی از کشور ها بر حقوق زنان تاثیر گذاشت.

همچنین کاهش نیروی کار به افزایش دستمزد ها منجر شد. در ایالات متحده، آمار های دولتی نشان می دهد که میانگین دستمزد در بخش تولید از ساعتی 21 سنت در سال 1925 با جهشی بزرگ به 56 سنت در سال 1920 رسید.

میراثی ناخوشایند برای نوزادان

نوزادانی که در حین همه گیری 1918 متولد شده بودند احتمال بیشتری برای داشتن بیماری قلبی نسبت به بچه های دیگر داشتند

دانشمندان همچنین روی نوزادانی که در حین همه گیری 1918 متولد شده بودند تحقیق کرده اند و فهمیده اند که احتمال وجود مشکلاتی نظیر بیماری قلبی در آن ها بیشتر از بچه هایی بود که پیش و یا پس از شیوع بیماری متولد شده بودند.

تحلیل آماری نشان می دهد که میزان برخورداری از آموزش رسمی و شغل پایدار نیز در بین بچه هایی که در سال های 19-1918 در بریتانیا و برزیل زاده شده بودند کمتر بوده است.

نظر بعضی بر این است که فشار ناشی از همه گیری بر مادران بر رشد جنین تاثیر گذاشته بود. اطلاعات سربازان وظیفه آمریکایی هم سرنخ دیگری به دست می دهد: در بین متولدین سال های 1915 تا 1922، ورودی های 1919 حدود 1 سانتیمتر کوتاهتر از دیگران بودند.

گاندی و ملی گرایان هندی از این احساس که بریتانیایی ها در مدیریت بحران ضعیف عمل کرده اند به خوبی استفاده کردند

هند در سال 1918 بیش از صد سال بود که مستعمره بریتانیا محسوب می شد. آنفلوآنزای اسپانیایی در ماه مه آن سال وارد این کشور شد و آسیبی که به هندی ها زد بیشتر از مهاجران بریتانیایی بود. آمار نشان می دهد که نرخ مرگ ومیر میان فقیرترین هندی ها حدود 6.2 درصد بود، در حالی که بین اروپایی ها حتی به 1 درصد هم نمی رسید.

ملی گرایان هندی از این احساس که بریتانیایی ها در مدیریت بحران ضعیف عمل کرده اند به خوبی استفاده کردند. در 1919، یکی از شماره های مجله هند جوان که توسط گاندی منتشر می شد تندترین نقدها را متوجه مقامات بریتانیایی کرد: در هیچ کشور متمدن دیگری دولت نمی توانست در کوران فاجعه همه گیری به اندازه دولت هند از انجام مسئولیت های خود سر باز بزند. .

اما آنفلوآنزای اسپانیایی در عین حال اهمیت همکاری بین المللی را ثابت کرد - آن هم علی رغم کابوس ژئوپلیتیکی که جنگ دنیای اول به جا گذاشته بود.

جامعه ملل، نهادی چندجانبه که سلف سازمان ملل متحد بود، در سال 1923 سازمان سلامت را تاسیس کرد؛ نهادی فنی که سامانه هایی جدید برای مهار همه گیری ایجاد کرد و برخلاف نهاد قبلی یعنی دفتر بین المللی بهداشت عمومی که توسط عده ای دیپلمات اداره می شد، به دست کارشناسان علم پزشکی سپرده شد.

دنیا هنوز فاصله زیادی با تاسیس سازمان بهداشت دنیای در سال 1948 داشت.

پیشرفت در بهداشت عمومی

آسیب ناشی از همه گیری به پیشرفت در بهداشت عمومی منجر شد

آسیب ناشی از این همه گیری به پیشرفت در بهداشت عمومی منجر شد، مخصوصا ایجاد نظام های درمانی سوسیالیستی. نخستین نظام درمانی کاملا عمومی و متمرکز در سال 1920 در روسیه راه اندازی شد. دیری نپایید که کشور های دیگر هم همین کار را کردند.

لارا اسپینی می گوید خیلی از کشور ها در دهه 1920 به تاسیس یا اصلاح وزارت بهداشت دست زدند. این نتیجه مستقیم همه گیری بود. در آن دوره مقامات بهداشت عمومی یا اصلا در جلسات کابینه شرکت داده نشده بودند یا مجبور شده بودند برای کسب بودجه و اختیارات سراغ ادارات دیگر بروند.

جنیفر کول، مردم شناس در دانشگاه رویال هالووی لندن، عقیده دارد که ریشه دولت رفاه را در بسیاری از کشور ها باید در ترکیب جنگ و همه گیری جست. به گفته او تعداد بیوه ها، یتیمان و معلولان خیلی زیاد بود و دولت به عنوان تامین کننده رفاه عمومی از دل این واقعیت درآمد. به نظر می رسد که همه گیری ها نقش آینه را برای جامعه بازی می کنند. جامعه می تواند بعد از همه گیری عادلانه تر و برابرتر شود.

تاثیر مثبت خانه نشینی و فاصله گذاری اجتماعی

در آنفلوآنزای اسپانیایی در سال 1918 هم رعایت فاصله اجتماعی نکته بسیار مهمی بود

داستان دو شهر است: در سپتامبر 1918، شهر های مختلف آمریکا داشتند برای تبلیغ اوراق قرضه جنگی تدارک فستیوال می دیدند. هدف از فروش این اوراق تامین بودجه جنگی بود که هنوز انتها نیافته بود.

وقتی موارد ابتلا به آنفلوآنزای اسپانیایی بیشتر و بیشتر شد، رویه ای که دو تا از این شهر ها پیش گرفتند کاملا با یکدیگر در تضاد بود: فیلادلفیا تصمیم گرفت فستیوالش را طبق برنامه اجرا کند، سنت لوئیس تصمیم گرفت فستیوالش را لغو کند.

یک ماه بعد، بیش از 10 هزار نفر در فیلادلفیا به خاطر ابتلا به این بیماری جان باختند، اما تعداد کشته شدگان در سنت لوئیس از 700 نفر تجاوز نکرد. این تفاوت باعث شد تا فاصله گذاری اجتماعی به عنوان اقدامی موثر برای مهار همه گیری پذیرفته شود.

بررسی اقدامات شهر های مختلف آمریکا در سال 1918 نشان می دهد که نرخ مرگ ومیر در شهر هایی که نمایشخانه ها، کلیسا ها و مدرسه ها را زودتر تعطیل کرده بودند بسیار کمتر بود.

همچنین گروهی از اقتصاددان های آمریکایی با تحلیل اقدامات سال 1918 به این نتیجه رسیدند که بعد از انتها همه گیری وضع اقتصادی در شهر هایی که برخورد سختگیرانه تری داشتند زودتر بهبود پیدا کرده بود.

همه گیری فراموش شده؟

پرتره خودم با آنفلوآنزای اسپانیایی اثر ادوارد مونک

آنفلوآنزای اسپانیایی با وجود درس های مهمش از خیلی جهات یک همه گیری فراموش شده بود. در حیطه عمومی تحت الشعاع جنگ دنیای اول قرار گرفت، عمدتا به این دلیل که بعضی از دولت ها خبررسانی درباره اثرات آن در زمان جنگ را ممنوع کرده بودند.

عدم پوشش خبری دقیق آن به این معنی است که این بحران حضور چندانی نیز در کتاب های تاریخی و فرهنگ عمومی ندارد.

مارک هونیگزبام، مورخ پزشکی، می گوید حتی در یکصدمین سالگرد این همه گیری (2018) نیز برنامه یادبود خاصی برگزار نشد. صرفا چند گورستان برنامه هایی در تجلیل ایثارگری پزشکان و پرستاران برگزار کردند. مقایسه کنید با احساس گناهی که پیرامون بیماری ایدز شکل گرفته است. حتی تعداد آثار هنری، رمان ها و شعر های هم دوره همه گیری که به آن اشاره می کنند هم بسیار کم است.

یکی از استثنائات پرتره خودم با آنفلوآنزای اسپانیایی اثر ادوارد مونک است که این هنرمند نروژی هنگام ابتلا به بیماری کشیده بود.

فرانسیسکو پائولا رودریگوس آلوز، رئیس جمهوری برزیل از آنفوآنزای اسپانیایی مرد

هونیگزبام در عین حال به این مساله اشاره می کند که دانشنامه بریتانیکا در سال 1924 در مدخل پرحادثه ترین سال های قرن بیستم حتی به این همه گیری اشاره هم نکرده بود و نخستین کتاب های تاریخی که به این بیماری می پرداختند حدود سال 1968 منتشر شدند.

کووید-19 قطعا خاطرات مردم را زنده کرده است...

وبلاگ خرید: وبلاگ خرید | این سیستم پیشرفته وبلاگدهی برای فروشگاه های اینترنتی است