چگونه به کودکمان در ایجاد عادات سالم یاری کنیم؟ - مجله سایه

اگر کودک تان را از همان سنین بسیار پایین تشویق کنید که عادت های سالم را در پیش بگیرند آن ها نیز بدون اینکه کوششی نمایند به راحتی می توانند همین عادت ها را بخشی از زندگی خود نمایند و در آینده نیز فرد بزرگسالی با یک سبک زندگی سالم و شاد باشند.

عادت ها چه هستند و چرا باید آن ها را در پیش بگیریم؟

ما به عنوان یک فرد بزرگسال به خوبی می توانیم فرق بین خوب و بد را تشخیص بدهیم. داشتن رژیم غذایی سالم، خوب خوابیدن، به طور منظم ورزش کردن و ... همگی عادت های بسیار خوبی هستند، اما آیا تا به حال این سوال را از خود پرسیده اید که چرا باید دنبال شان کنیم یا چرا شیوه ایده آلی برای زندگی محسوب می شوند؟ جواب این سوال ها سرراست است: در پیش دریافت عادت های خوب و سالم باعث تندرستی و سلامت روح و روان و جسم مان می گردد. عادت های سالم برای یک زندگی سالم لازم اند.

هر چند عادت های سالم به راحتی ایجاد نمی شوند، اما بسیار خوب است که از سنین پایین برای هر کودکی به صورت تمرین آغاز شوند. بچه ها کاملا تاثیرپذیر هستند و با مثال و نمونه زندگی می نمایند؛ بنابراین این وظیفه والدین است که سعی نمایند با ارائه نمونه های مناسب و الگو بودن، به طور غیرمستقیم شیوه های درست را به فرزندان آموزش بدهند.

ایجاد عادت های سالم

همانطور که گفتیم بچه ها از پدر و مادر خود پیروی می نمایند. پس شما به عنوان پدر و مادر باید محیط سالمی در خانه ایجاد کنید؛ از درست غذا خوردن گرفته تا ورزش کردن و خوشبین بودن. تمام این رفتار ها به کودک تان یاری خواهند کرد عادت های سالم را از همان سنین پایین خلق کند. مثلا کودکی که در خانه ای بزرگ می گردد که رژیم غذایی متعادلی دارند احتمال اینکه بد غذا گردد یا سراغ غذا های ناسالم برود بسیار کم است؛ بنابراین پیش از اینکه برای فرزندتان پدری و مادری کنید ضروری است که ابتدا خودتان را پرورش دهید تا سبک زندگی سالم داشته و بتوانید الگوی خوبی برای کودک تان باشید.

عادات تغذیه ای

آموزش دادن عادت های سالم غذایی به بچه ها یکی از بهترین روش هایی است که باعث می گردد او سبک زندگی سالم را یاد بگیرد. دیگر همه می دانیم که تغذیه سالم و مناسب برای رشد بچه ها و نوجوانان بسیار مهم است و از بروز خیلی از بیماری ها پیشگیری می نماید.

اگر انتخاب های غذایی شما متنوع و سالم باشند کودک تان نیز می تواند به سمت انتخاب غذا های سالم راهنمایی شده و از هله هوله ها و غذا های ناسالم اجتناب کند. عادت های ساده، اما مهمی مانند خوردن یک صبحانه مغذی و مفصل برای آغاز بسیار خوب اند. حتما می دانید که صبحانه مهم ترین وعده غذایی در روز است، پس عادت کنید که به تهیه کردن یک صبحانه عالی اهمیت بدهید و برایش وقت بگذارید. صبحانه نخوردن عوارض زیادی برای سلامتی دارد و خطر انباشت چربی در بدن و افزایش قند خون را به دنبال خواهد داشت.

برای خانواده این قانون ارزشمند را وضع کنید که حداقل وقت شام همه اعضای خانواده دور هم باشید و یک شام سالم و خانگی بخورید، نه یک غذای آماده یا ناسالم. میوه ها و سبزی های متفاوت و رنگارنگ را به خانه وارد کنید و دست کودک را باز بگذارید تا از میان این غذا های سالم هر آنچه دوست دارد انتخاب کند. بچه هایی که با نگرش مثبتی نسبت به تغذیه رشد می نمایند، در بزرگسالی فردی سالم با اندامی متناسب خواهند بود.

فعالیت بدنی

درست همان اندازه که تغذیه سالم اهمیت دارد، فعالیت بدنی و ورزش کردن نیز مهم است و تحرک داشتن عادت سالم دیگری است که باید از سنین پایین در کودک تان ایجاد گردد. ورزش منظم به بچه ها و نوجوانان یاری می نماید سلامت قلبی و تنفسی خود را بهبود داده، استخوان ها را تقویت نموده، وزن را کنترل نموده و از علائم افسردگی و اضطراب دور بمانند و در ضمن از بروز بیماری هایی مانند سرطان و دیابت نوع دوم و بیماری های قلبی پیشگیری نمایند. فشار خون بالا، چاقی و پوکی استخوان نیز از عوارض ورزش نکردن هستند که در بزرگسالی گریبان افراد را می گیرند. کودک شما می تواند با ورزش کردن و فعالیت بدنی منظم علاوه بر یاری به سلامتی خود، مهارت های مهم اجتماعی را نیز یاد بگیرد و به حس سالمی از رقابت دست پیدا کند.

بچه ها انرژی زیادی دارند و اگر این انرژی به شیوه ای درست راهنمایی گردد از خیلی جهات برای شان مفید خواهد بود. وظیفه شما به عنوان پدر و مادر این است که فعالیت های بدنی را برای فرزندتان مفرح و شاد کنید تا برای او لذتبخش و جذاب باشد، چون همه بچه ها لزوما به تحرک و فعالیت گرایش ندارند. پس اول آنالیز کنید چه ورزش و فعالیتی برای فرزند شما می تواند دوست داشتنی باشد و او را با هیچکس دیگر مقایسه نکنید. هر چند عدد گزینه ای که ممکن است پیش روی فرزندتان بگذارید و یاریش کنید همانی را که بیشتر از همه هیجان زده اش می نماید انتخاب کند.

یک برنامه ریزی خوب

کودک تان را عادت دهید که برنامه ای درست برای زندگی اش داشته باشد تا هم حس مسئولیت پذیری را در خود تقویت کند و هم تا حد ممکن دچار استرس نگردد. مثلا برای تلویزیون تماشا کردن و مطالعه کردن او زمان مشخص کنید تا خیالش راحت باشد که هر دو سرگرمی را در برنامه اش دارد. بی برنامه گی عوارض بدی دارد مانند کمبود دقت و تمرکز در فعالیت های مربوط به مدرسه، چاقی و اختلالات اجتماعی و هیجانی.

اگر کودک تان زمان زیادی را پای تلویزیون صرف می نماید پس زمان بازی و مطالعه اش محدود است و یا شاید اغلب از آن ها فرار می نماید. این چرخه معیوبی است که اجازه ایجاد عادت های سالم را به فرزندتان نخواهد داد. از آن سو، مطالعه کردن و کتاب خواندن به کودک شما یاری می نماید مهارت یادگیری اش را سرعت بدهد، در مدرسه پیروز تر باشد، اعتماد بنفسش را تقویت کند و در انجام کار های روزانه اش عملکرد بهتری داشته باشد؛ بنابراین حتما عادت به مطالعه را وارد روتین فرزندتان کنید و اجازه دهید کتاب ها و موضوعات مورد علاقه اش را انتخاب کند و احساس نکند به اجبار مطالعه می نماید. مطالعه کردن باید برای فرزند شما مفرح باشد و یک سرگرمی لذتبخش به حساب بیاید.

تفکر مثبت

تفکر مثبت یکی از ویژگی های بسیار مفید و خوبی است که باید از همان سنین پایین وارد زندگی کودک تان گردد. مثبت اندیشی و خوشبینی یک ارزش است که به انسان یاری می نماید جنبه های خوب هر چیزی را بیابد و ببیند. بچه ها توانایی چنین کاری را ندارند تا زمانی که والدین یا معلم ها آن ها را به این سمت و سو راهنمایی نمایند. یک کودک وقتی که به خواسته اش نمی رسد یا شرایط باب میل او پیش نمی رود به راحتی انگیزه اش را از دست می دهد و دچار بدبینی می گردد. اما اگر به او یاد بدهید که از شکست هایش درس بگیرد و با حس منفی به شیوه ای سازنده برخورد کند می تواند انسانی قدرتمند با روابطی خوب با دیگران باشد.

ایجاد فضایی سالم و مثبت در خانه، اولین قدم برای پرورش خوشبینی در فرزندان است. رفتار های خوب فرزندتان را تشویق و تقویت کنید، با او درمورد شکست ها و ناامیدی ها حرف بزنید و یاد بدهید چگونه آن ها را بپذیرد. یاریش کنید نگاهی مثبت به زندگی داشته باشد و صبوری و تحمل را فرابگیرد.

یاد دریافت مهارت های اجتماعی

می توانید تصور کنید آموختن مهارت های اجتماعی تا چه اندازه در زندگی هر انسانی لازم و ارزشمند است؟ مهارت های اجتماعی به کودک تان این امکان را می دهند که از پیرامونش یاد بگیرد و رشد کند و در عین حال مسائل اطرافش را تجزیه و تحلیل نماید. مطالعات نشان می دهند داشتن روابط اجتماعی به کودک یاد می دهند اعتماد بنفس داشته باشد، مستقل باشد، همدلی کند و نظم و انظباط را فرا بگیرد. مهارت های اجتماعی نه تنها به روابط شخصی فرزند شما ارزش و اعتبار می دهند بلکه اساس یک زندگی حرفه ای و کاری پیروز را نیز از همین الان پایه ریزی می نمایند.

روابط اجتماعی انسان از همان ارتباط اولیه اش با مادر و پدر و خواهر و برادر و دوستان و ... آغاز می گردد، اما بسیار بسیار فراتر از این ها می رود. روابط اجتماعی کلید درک جهانی اطراف و زندگی روزمره اند. اگر کودک خود را در موقعیت های جورواجور قرار دهید این امکان را برایش فراهم می کنید که انعطاف پذیری و سازش را یاد بگیرد و خود را با دیگران هماهنگ تر کند.

پس مهربانی و رفتار های شایسته و همدلی را به کودک خردسال تان یاد بدهید. مثلا او را تشویق کنید اسباب بازی هایش را با دوستانش شریک گردد یا یاریش کنید اهمیت دادن به دیگران و دریافت دست احتیاجمندان را یاد بگیرد. این رفتار ها به کودک تان توانایی درک دیگران را می دهند و فرصتی برایش فراهم می نمایند خصوصیات ارزشمند انسانی را تمرین کند. به فرزندتان یاد بدهید خود باوری و عزت نفس داشتن هیچ منافاتی با تواضع ندارد و کنترل خشم و هیجان به این معنی نیست که احساسات خود را سرکوب کند.

ارتباطات

ارتباط دو بخش دارد: گوش دادن و مکالمه کردن. ارتباط مهارتی است که بچه ها از همان روز های اول زندگی خود آن را یاد می گیرند. اولین ارتباط کودک با گریه کردن برای غذا خواستن و خوابیدن و احساس راحتی کردن آغاز می گردد. نوزاد انسان یاد می گیرد با صدای مادر، حالات چهره او یا ژست هایی که می گیرد از او پیغام دریافت کند. او یاد می گیرد که احساسات خود را با خندیدن، جیغ زدن و ... در موقعیت های گوناگون بروز بدهد.

شما به عنوان پدر و مادر باید فرزند خردسال تان را فعالانه وارد تبادل نظر کنید و شرایطی فراهم نمایید که او با همسالانش تعاملات بیشتری داشته باشد. چند ایده برای پرورش تمایل کودک به ارتباط:

• از او بخواهید در خصوص روزی که گذارنده برای تان حرف بزند و شما هم در همین مورد برایش شرح دهید
• در خصوص کتابی که خوانده یا فیلمی که تماشا نموده با هم حرف بزنید
• از او بخواهید در خصوص مسئله ای که ذهنش را مشغول نموده برای تان حرف بزند، نظرتان را بگویید و نظر او را نیز جویا شوید

فراهم کردن چنین فرصت هایی برای کودک تان یاریش می نماید مهارت های کلامی خود را برای ارتباط برقرار کردن تقویت نماید و در ضمن بتواند بدون خجالت و تردید در خصوص مسائل و دل مشغولی هایش حرف بزند و بر اضطراب اجتماعی اش غلبه کند.

همدلی

بچه ها از همان سنین پایین همدلی را یاد می گیرند و تشویق می شوند با همدلی کردن با دیگران آن ها را بهتر درک نمایند. بچه های دلسوز یاد می گیرند که مهربان باشند، به همه احترام بگذارند و قدرت درک شان را بالاتر ببرند. علائم حس همدلی در بچه ها از سنین 8 تا 10 ماهگی قابل مشاهده است. هر چند همدلی حسی نیست که همه انسان ها با آن متولد شوند، اما والدین می توانند این حس را در بچه ها پرورش بدهند.

مثلا ناراحت شدن از درد دیگران یا یاری کردن به آن ها وقتی که احتیاج دارند، از اصول همدلی اند. شما می توانید با ارزش قائل شدن برای احساسات دیگران و اهمیت دادن به نگرانی های آن ها الگوی مناسبی برای بچه ها باشید.

کنجکاوی

کنجکاوی، کلید هر دانشی است. کنجکاوی یعنی عطش ِ دانستن را مدام با خود داشتن و تمایل به شناختن جهانیی که در آن زندگی می کنیم. یک کودک در معرض جهانیی پُر از ناشناخته ها و چیز های جدید قرار می گیرد و برای همین تمایل به یاد دریافت و کشف کردن در این زمان، در بیشترین حد خود است. هیجان کودک برای رفتن به باغ وحش یا خوردن یک بستنی با طعمی جدید ناشی از همان حس کنجکاوی است که کودک را وادار می نماید با تجربیات جدید آشنا گردد.

فکر می کنید چرا بچه ها مدام در حال سوال پرسیدن هستند؟ سوال های گوناگون نشاندهنده کنجکاوی آن ها در خصوص هر چیزی است. بچه ها با ذهن کنجکاو خود می توانند بیشترین موضوعات را یاد بگیرند و انگار هر چیزی به آن ها انگیزه می دهد. شما به عنوان پدر و مادر باید فرصت هایی برای بچه ها فراهم کنید تا ببینند، بو بکشند، لمس نمایند، بشنوند و درک خود از جهان را با کنجکاوی های شان همسو نمایند. کوشش بچه ها برای یاد دریافت چیز های جدید را قدر بدانید و سعی کنید تا جایی که ممکن است در چالش های آن ها برای درک و یاد دریافت، همراه شوید و شوق و ذوق نشان بدهید. هر چند یاد دریافت، پروسه ای است که در تمام طول عمر ادامه دارد، اما یک پایه ریزی محکم و اساسی یاری می نماید هر چیزی را کامل تر و عمیق تر یاد بگیرند. به بچه ها یاد بدهید از کنجکاوی خود به بهترین شکل استفاده نمایند.

شایستگی های اجتماعی

هر انسانی برای اینکه فردی پیروز در اجتماع باشد باید بتواند به سطح سالمی از شایستگی ها و صلاحیت ها دست پیدا کند. بچه هایی که مدام در حال یاد دریافت و تجربه کردن هستند طی این فرایند، صلاحیت های اجتماعی را نیز فرا می گیرند. رفتار هایی مانند دیدار کردن با کسی با برخوردی مناسب، همدلی کردن با دیگران و دریافت دست احتیاجمندان از شایستگی های اجتماعی ارزشمندی هستند که هر انسانی باید به آن ها مجهز باشد. صلاحیت های اجتماعی شیوه ای مناسب و موثر برای تعاملات انسانی و روابط اجتماعی اند.

نقش پدر و مادر در فرادریافت صلاحیت های لازم بسیار پُررنگ است. شما باید پیش از سنین دبستان، شایستگی های عمومی را به بچه ها یاد بدهید تا آن ها بتوانند اختلافات شخصی خود را به خوبی حل و فصل نمایند، دوستانی پیدا نمایند، سازش و مدارا را یاد بگیرند و به پیروزیت های تحصیلی دست پیدا نمایند.

در عین حال که یاری به بچه ها برای فرادریافت شایستگی های اجتماعی ضروری است، خیلی مهم است که محیطی سالم و شاد و پُر از مهر و محبت برای شان فراهم کنید. بچه هایی که روابطی بسیار خوب با والدین خود دارند، بهتر می توانند مسائل اجتماعی خود را حل نمایند، با دیگران مهربان باشند و دوستان مناسبی پیدا نمایند و تنها نمانند.

پژوهش ها حاکی از آن هستند که بچه هایی که از خانه هایی امن و آرام به اجتماع پا می گذارند، نسبت به دیگران بخشنده تر و مهربان ترند. پس پیش از هر چیزی احساس امنیت و عشق به فرزندتان بدهید.

خود باوری و عزت نفس

بچه ها باید یاد بگیرند که اول از همه به خود احترام بگذارند و سپس در جهت یاد دریافت مهارت ها و صلاحیت ها قدم بردارند. کسی که بلد است به خودش احترام بگذارد می تواند با اعتماد بنفسی که دارد به دیگران نیز احترام بگذارد. نتیجه خود باوری و عزت نفس این است که فرد، تصمیم های درستی می گیرد، تفاوت ها را می پذیرد، به دیگران توهین نمی نماید، روی هیجانات مثبت خود بیشتر تمرکز می نماید و می داند که باید حرکتش همواره رو به رشد باشد.

بچه هایی که یاد گرفته اند به خودشان احترام بگذارند با دیگران نیز همین رفتار را دارند و به همه به یک اندازه احترام می گذارند، در نتیجه دچار حسادت و کینه ورزی نخواهند شد.

شما پدر و مادر عزیز! در عین اینکه به فرزندتان یاد می دهید عادات خوب ایجاد کند و تابع شان باشد باید به او یاد بدهید بچه باشد و بچه گی هم بکند. همواره او را وادار نکنید فقط کار های درست انجام بدهد. اگر عصبانی است یا با کسی حین بازی دعوایش شده بگذارید احساسش را در رفتارش نشان بدهد، اشتباه کند و نتیجه را ببیند. رویکرد شما باید این باشد که با او حرف بزنید و شرایطی فراهم کنید تا هر دو جنبه یک موقعیت را ببیند و خودش ارزیابی کند.

منبع: developgoodhabits