کاهش و رفع صدمات با مطالعه سوابق سیل در ایران - مجله سایه

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، بهروز عمرانی رییس پژوهشگاه در نشست تخصصی میراث فرهنگی و مواجهه با بحران سیل گفت: جرج اسمیت پس از کشف لوحه یازدهم منظومه گیل گمکش در اواخر قرن هجدم در نطقی در انگلستان اعلام کرد که بر روی لوح های کتابخانه کهن آشوربانی پال داستان طوفانی را خوانده که شباهت بسیاری با داستان طوفان در سفر پیدایش داشته و این داستان ریشه آشوری - بابلی دارد.

او افزود: روایت سومری انکی زی سودرا از اراده خدایان در برپایی طوفان عظیم آگاهی می دهد و خدایان در نهایت وی را به سرزمین دیلمون آنجا که آفتاب برمی دمد می برند.

او با اشاره به اینکه پراکنش نامناسب زمان و مکان بارش در مناطق خشک و نیم خشک باعث ایجاد سیلاب های مخرب می شود افزود: در کشور ما سیل بعد از زلزله در زمزه مخرب ترین بلایای طبیعی است که منجر به تخریب یادگارهای فرهنگی مناطق می شود.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری توضیح داد: عدم تکرار پذیری ماهیت میراث فرهنگی لزوم اتخاذ تدبیر بمنظور صیانت از اینگونه آثار را ضروری می سازد.

عمرانی با بیان این نکته که مطالعه سوابق سیل در ایران می تواند به الگوی مشخص از مناطق پر خطر در ایران اشاره کند افزود: از این رو باید وضعیت توپوگرافی در مناطق پر خطر بررسی، سابقه سیل خیزی آن مطالعه و تمهیداتی برای کاهش و یا رفع صدمات آن اتخاذ شود.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: اکثر شهرها و تمدن ها در کنار رودخانه ها بنا شده اند به همین خاطر سیل جزو جدایی ناپذیر از تمدن بشری بوده و بشر از همان ابتدا در پی جوابگویی به این عامل بنیان کن بوده و سعی کرده تا با شیوه هایی همچون ساخت سکو مصطبه بر زیر بناها در مناطق کم ارتفاع و دشت های پرپایش همچون آذربایجان اقدام کند.

او توضیح داد: همچنین اقدام در ساخت دیوار و راستا دهی در راستا رودخانه های سیلابی مانند رودخانه مهران رود تبریز از دیگر روش های مهار سیلاب ها بشمار می رود.

او افزود: در کتاب عالم آرای عباسی نویسنده و منشی شاه عباس توضیح می دهد که شاه عباس گفته چون قلعه و ارگ حکومتی تبریز در راستا رودخانه ها ساخته شده است عثمانی ها می توانند سد و بند در بالا دست شهر بسازن و با جاری کردن آن باروی قلعه را تخریب کنند و بر قلعه مسلط شوند.

عمرانی با بیان اینکه تا کنون 2800 اثر در بخش شمالی تا مرکزی استان خوزستان در نقشه باستان شناسی ایران درج شده است گفت: با برآورد پهنه سیلابی شد که از این تعداد 198 اثر در راستا مستقیم سیلاب قرار داشته و صدمه دیده اند.

او گفت: از آنجا که این بررسی به صورت سنجش از دور نقشه های تهیه شده نشان می دهند که در پیشینه تاریخی این سرزمین نیاکان ما از وجود جریانات سیلابی و پهنه گسترش آن اطلاع داشته اند.

عمرانی افزود: به هر تقدیر عدم حفاظت از مراتع و استفاده بیش از حد از ظرفیت آن و اشتغال بستر رودخانه هاو نیز توسعه فیزیکی نامناسب شهرها بر روی مسیل های قدیمی و حرکت روان آب ها در بافت کالبدی شهرها و عدم توجه به تجربیات تاریخی سکونتگاه ها و الگوهای استقراری نکاتی است که باید از آن بهره جست.